Τι είναι η μητριαρχία; Πρόκειται για ένα περίπλοκο ερώτημα που συζητείται έντονα μεταξύ των ιστορικών, των ανθρωπολόγων, των συγγραφέων, των φεμινιστριών και της διανόησης. Η μητριαρχία μπορεί να περιγραφεί ως ένα είδος κοινωνικού δικτύου στο οποίο η μητρική φιγούρα και τα κορίτσια έχουν εξουσία.
Μητριαρχία
Ο όρος μητριαρχία επινοήθηκε ως το αντίθετο της πατριαρχίας, από το ελληνικό mater "μητέρα" και archein "κυβερνώ". Η γυναικοκρατία, μπορεί να χρησιμοποιηθεί συνώνυμα για να δηλώσει τη μητριαρχία. Η μητριαρχία μπορεί επίσης να οριστεί ως ένας τύπος κοινωνικής οργάνωσης όπου τα κορίτσια είναι το κυρίαρχο φύλο, μια γυναίκα είναι ο αρχηγός της οικογένειας και ο τίτλος διαγράφεται μέσω της γυναικείας γραμμής. Το σύστημα αυτό μπορεί επίσης να ονομαστεί ανδροκρατία. Μπορεί επίσης να αναφέρεται ως σύστημα διακυβέρνησης από γυναίκες και μια άλλη τεχνική περιγραφή που αποδίδεται στη μητριαρχία την αναφέρει ως γυναικοκεντρικό τύπο κοινωνίας. Στις μητριαρχικές ζωικές κοινωνίες περιλαμβάνονται οι ελέφαντες, οι μέλισσες και οι φάλαινες δολοφόνοι.
Η παραπάνω συζήτηση μας βοήθησε να κατανοήσουμε τον ορισμό της μητριαρχίας όταν αναλύουμε το ερώτημα "τι είναι η μητριαρχία"; Ας μιλήσουμε τώρα για την "ακολουθία" της μητριαρχίας.
Σημειώστε
Η μητριαρχία είναι ένα μείγμα δύο ξεχωριστών διατάξεων, της μητρογραμμικότητας και της μητροκουλτούρας. Η μητρογραμμικότητα αποδίδεται σε μια ρύθμιση όπου η γενεαλογική γραμμή αυτών των απογόνων παρακολουθείται στην πλευρά της μητέρας και η μητροτριδοκρατία περιγράφεται ως ένα φαινόμενο κατά το οποίο οι απόγονοι της μητέρας ζουν στο σπίτι της μητέρας. Αυτό θα μπορούσε να θεωρηθεί ως μια φυλή με την εκτεταμένη οικογένεια να ζει επίσης εκεί. Τότε, υπήρχε ένα είδος ένωσης που ονομαζόταν ως επισκεπτήριο, όπου ο σύζυγος ερχόταν από έξω και ζούσε με τη σύζυγο για ένα σύντομο χρονικό διάστημα και στη συνέχεια κατοικούσαν χωριστά, παρόλο που συνέχιζαν να παραμένουν παντρεμένοι.
Ο σύζυγος ήταν επισκέπτης και δεν ζούσε για πάντα στο νοικοκυριό. Τα παιδιά ζούσαν με τη μητέρα και τις άλλες γενιές των οικογενειών. Σε αυτό το σκηνικό ο μπαμπάς δεν είχε ενεργό ρόλο στην ανατροφή των παιδιών, αλλά παρέμενε παντρεμένος με τη σύζυγο. Αυτό το είδος γάμου δεν το συναντάμε πια. Αυτού του είδους οι ενώσεις εφαρμόζονταν σε μεγάλο βαθμό από τους ανθρώπους του Αρχαίου Πουέμπλο, του Τσάκο Κάνυον, τους Μόσου της Νοτιοδυτικής Κίνας και τους ανθρώπους των Μινάνγκαμπαου της Δυτικής Σουμάτρας.
Αυτές ήταν αρχαίες κοινωνίες στις οποίες υπήρχε η "επισκεπτόμενη συζυγική συμμαχία" και αυτό το είδος της "επισκεπτόμενης ένωσης" μπορεί να υπάρχει ακόμη σε ορισμένες από τις πιο πρωτόγονες φυλές. Οι κοινωνίες με τέτοια "τάξη" θα μπορούσαν να θεωρηθούν μητριαρχικές. Έτσι, για να κατανοήσουμε το ερώτημα "τι είναι η μητριαρχία;" Θα πρέπει να κατανοήσουμε ότι η "τάξη" της μητριαρχίας όπως αναφέρθηκε παραπάνω. Η έννοια των μεγάλων αρχαίων θεών και των μητριαρχικών κοινωνιών που λάτρευαν τις αρχαίες θεές έχει ερευνηθεί ενεργά από πολλούς συγγραφείς, ιστορικούς, αρχαιολόγους και ανθρωπολόγους.
Λάβετε υπόψη
Το ερώτημα "τι είναι η μητριαρχία;" δεν μπορεί να γίνει ικανοποιητικά κατανοητό αν δεν ξεθάψουμε τους μύθους και τα έθιμα των αρχαίων θεών και των αρχαίων μητριαρχιών που συνδέονταν με αυτές τις αρχαίες θεές. Το θέμα αναπτύσσεται ως "επιστήμη των παλαιότερων θεών" και της λατρείας αυτών των θεών από τις αρχαίες μητριαρχικές κοινωνίες που υπήρχαν στην αρχαιότητα. Πολυάριθμες αρχαιολογικές αποστολές έχουν οδηγήσει στην ανακάλυψη διαφόρων προϊστορικών ευρημάτων. Η ερμηνεία αυτών των προϊστορικών ευρημάτων από μια νέα οπτική γωνία προσθέτει αξιοσημείωτο ενδιαφέρον στο όλο θέμα της μητριαρχίας. Υπάρχουν αρκετές κοινωνίες ακόμη και σήμερα που είναι μητριαρχικές στη φύση τους.
Αυτές μπορεί να είναι μικρές κοινωνίες που ζουν από την κηπουρική, αλλά είναι κοινωνίες που είναι λειτουργικές και έχουν μακρά ιστορία. Παράδειγμα είναι οι Nagovisi της Bougainvillea από τον Νότιο Ειρηνικό, οι Khasi της Meghalaya της Ινδίας και οι Machinguenga του Περού. Αυτές οι σημερινές φυλές και ιθαγενείς κοινωνίες επιδεικνύουν έντονες μητριαρχικές τάσεις σε διάφορες πτυχές της κοινωνικής τους τάξης. Έργα διακεκριμένων ερευνητών που επικεντρώνονται στους νησιώτες των Trobriand και στους ιθαγενείς της Αυστραλίας αποκάλυψαν ότι υπήρχαν πολλές συνδέσεις σε αυτές τις κοινωνίες μεταξύ των κοριτσιών σε θεμελιώδεις λειτουργίες και αυτές οι αλληλεπιδράσεις δεν θεωρούνταν καθόλου λιγότερο ή κουρασμένες από αυτούς τους πληθυσμούς.
Πολλοί ανθρωπολόγοι που μελετούν τους ιθαγενείς πληθυσμούς διαπίστωσαν ότι τα κορίτσια ήταν ισχυρά, ανεξάρτητα και να είναι σε θέση να διαχωρίσουν αλλά και να εκτιμηθεί ως ένα από αυτά τα κοινωνίες των ανδρών. Αυτές οι αρχαίες και ιθαγενείς κοινωνίες δεν διαχώρισαν ποτέ τους βιολογικούς άνδρες και τις γυναίκες σε αντίθετες κατηγορίες και οι κοινωνικές και συγγενικές σχέσεις καθόριζαν τη θέση των ανθρώπων σε αυτές τις κοινωνίες. Περαιτέρω υπάρχει μεγάλος αριθμός κοινωνιών που υπάρχουν σήμερα όπου οι γυναίκες απολαμβάνουν τον πλήρη σεξουαλικό και οικονομικό έλεγχο του εαυτού τους. Σε αυτή την ομάδα των μητριαρχικών ή ισότιμων κοινωνιών, ανάλογα με το πώς τις ορίζουμε, θα μπορούσαν να ενταχθούν πολλοί πολιτισμοί του Ειρηνικού και των ιθαγενών της Αμερικής, όπως οι Ινδιάνοι Pueblo (οι Zuni, Laguna και Hopi), οι Iroquois και Innu (Montaignais-Naskapi) πριν από τον 19ο αιώνα, οι Vanatinai και η Χαβάη υπό τη βασίλισσα Liliuokani. Καθώς εξετάζουμε το ερώτημα "τι είναι η μητριαρχία" και παραδείγματα υπαρχουσών μητριαρχικών κοινωνιών θα πρέπει να καταλήξουμε σε μια διαφορετική οπτική γωνία για την ανάπτυξη και την εξέλιξη των κοινωνιών των κυνηγών-τροφοσυλλεκτών.
Μύθοι
Τυπικές υποθέσεις και μύθοι πρέπει να επανεξεταστούν. Ανάμεσά τους, η εξέχουσα είναι η παραδοχή ότι οι αρχαίες κοινωνίες αναπτύχθηκαν γύρω από τη σπανιότητα και ότι σε αυτές τις κοινωνίες οι λειτουργίες και οι κοινωνικές αλληλεπιδράσεις ήταν διαχωρισμένες με βάση το φύλο. Περαιτέρω, πρέπει να απορριφθούν μύθοι όπως ο χαρακτήρας των ανθρώπων που απεικονίζονται ως πάντα εγωιστές και ατομικιστές.
Ένας άλλος σημαντικός μύθος που πρέπει να καταρριφθεί πλήρως περιστρέφεται γύρω από την ιδέα ότι στην κοινωνική οργάνωση υπάρχει πάντα μια ανισότητα με βάση το φύλο και την τάξη. Αυτές οι υποθέσεις και οι μύθοι απλώς δεν ταιριάζουν καλά για πολλές από τις σημερινές μητριαρχικές φυλές και τις ιθαγενείς κοινωνίες. Έτσι μπορούμε να δηλώσουμε ξεκάθαρα ότι η ιδέα ότι οι κοινωνίες εξελίχθηκαν εν μέσω έλλειψης θα μπορούσε να είναι ένα τεράστιο κοινωνικό κατασκεύασμα και όχι μια πραγματικότητα της ανθρώπινης ύπαρξης. Ο περαιτέρω διαχωρισμός της εργασίας και της κοινωνικής ζωής μπορεί να μην αποτελεί ουσιαστικό χαρακτηριστικό της οικονομικής παραγωγής.
Επιπλέον, ο εγωισμός και η αποκτήνωση ως ανθρώπινος χαρακτήρας μπορεί να μην είναι οι κυρίαρχες προσωπικότητες των ανθρώπων και η ανισότητα με βάση το φύλο και την τάξη δεν είναι απαραίτητο χαρακτηριστικό του ανθρώπινου πολιτισμού. Υπάρχει μεγάλο μέρος της διανόησης που απορρίπτει ολόκληρη την έννοια της μητριαρχίας. Ισχυρίζονται ότι η μητριαρχία δεν υπήρξε ποτέ στην ιστορία. Αυτού του είδους το σαρωτικό συμπέρασμα και η καθολική απόρριψη της πραγματικής πιθανότητας παρουσίας μιας αρχαίας μητριαρχικής τάξης υποδηλώνει τη φυσιολογική ανδρική προκατάληψη ή ευρωκεντρική προκατάληψη που υπάρχει από δεκάδες χιλιάδες χρόνια. Πρόκειται για μια φυσιολογική γραμμική σκέψη που αποδέχεται μόνο μια πατριαρχική μορφή κοινωνίας.
Ας το κατανοήσουμε
Η δυτική σκέψη βασίζεται στις διχοτομήσεις, τον δυισμό και τις διαχωρίσιμες τάξεις από τις επιχειρήσεις μιας κοινωνίας. Είναι συγκεκριμένες ανομολόγητες υποθέσεις για τον ανθρώπινο χαρακτήρα και συγκεκριμένα για την ανδρική θέση και λειτουργία στην κοινωνία. Η άποψη αυτή υποστηρίζει τον ισχυρισμό ότι ο άνδρας είναι πιθανό να κυριαρχεί σε οποιαδήποτε μορφή κοινωνικής διευθέτησης και η ανδρική κυριαρχία δεν είναι παρά φυσική. Ολόκληρη η προσέγγιση αυτής της πατριαρχικής κοινωνίας ήταν ιδιαίτερα προκατειλημμένη σε βάρος του γυναικείου φύλου.
Στην πλειονότητα των λεγόμενων κυρίαρχων πατριαρχικών κοινωνιών ο ρόλος και οι πράξεις των ανδρών είχαν μεγάλη σημασία και ο ρόλος των γυναικών και οι πράξεις τους θεωρούνταν λιγότερο σημαντικές. Ακόμα και οι ακριβείς δραστηριότητες που εκτελούνται από τους άνδρες αν καταναλώνονται από τα κορίτσια τότε πλαισιώνονται ως λιγότερο σημαντικές. Επιπλέον, για να γίνει διαθέσιμη αυτή η μεροληπτική διαστρωμάτωση σε όλες σχεδόν τις κυρίαρχες πατριαρχικές κοινωνίες υπάρχουν δραστηριότητες και ρόλοι που αποδίδονται αποκλειστικά στους άνδρες και προορίζονται γι' αυτούς. Με αυτόν τον τρόπο υπάρχει μια σαφής οριοθέτηση της ανδρικής υπεροχής έναντι των γυναικών.
Για την κατανόηση της ερώτησης "τι είναι η μητριαρχία;" Θα πρέπει να κατανοήσουμε ότι όλες οι θεωρίες για την ανάπτυξη του ανθρώπινου πολιτισμού είναι περιορισμένες στη δυτική και η θεωρία των αριθμών δεν πληρώνει για τις άπειρες κοινωνίες που υπήρχαν πριν εκτείνονται στην αρχαιότητα και αρκετές από αυτές που υπάρχουν σήμερα. Υπάρχουν επαρκείς αποδείξεις σχετικά με τα αρχαιολογικά ευρήματα που υποδεικνύουν την ύπαρξη μητριαρχικών κοινωνιών στην αρχαιότητα. Επομένως, κάθε συμπέρασμα που λέει ότι δεν υπήρχε μητριαρχία λόγω αδυναμίας των στοιχείων, είναι λογικά λανθασμένο.
Η απόδειξη της σιωπής δεν είναι καλή απόδειξη, όχι στην ιστορία. Ένα άλλο ζήτημα είναι ότι η μεγάλη ποικιλία θεωριών που προωθούν την καθολικότητα της πατριαρχίας εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την ευρωκεντρική και δυτική οπτική των κοινωνιών. Το σημαντικό σημείο που πρέπει να προσέξουμε είναι ότι δεν μπορούμε να δεσμεύσουμε την ιστορία των κοινωνιών σε μια προκαθορισμένη μεροληπτική λογική.
Τελική σημείωση
Η απλή αλήθεια είναι ότι οι κοινωνίες σε όλη τη διάρκεια της ανάπτυξης και της εξέλιξής τους περιλαμβάνουν μια ευρεία γκάμα οργανώσεων και το φύλο είναι μια μεταβλητή ή μεταβλητή στο πλαίσιο πολυάριθμων δυνατοτήτων ανάπτυξης. Από αυτή την άποψη μια κοινωνία θα μπορούσε να έχει εξελιχθεί ως πατριαρχική ή μητριαρχική μορφή οργάνωσης με βάση τις περιβαλλοντικές και οικονομικές ευκαιρίες και περιορισμούς. Επομένως, το να βγάζουμε ένα σαρωτικό συμπέρασμα για την εμφάνιση μόνο της πατριαρχίας και στη συνέχεια να εφευρίσκουμε μια ευρεία ποικιλία θεωριών με βάση αυτή την παραδοχή δεν ευσταθεί.
Η πιθανότητα ανάπτυξης της μητριαρχίας στο όχι πολύ μακρινό μέλλον σε παγκόσμια κλίμακα γίνεται πραγματικότητα. Συνειδητά ή ασυνείδητα παράγουμε δομές για μια αναδυόμενη μητριαρχία στις περισσότερες σύγχρονες κοινωνίες. Περαιτέρω για να γνωρίσουμε το ερώτημα "τι είναι η μητριαρχία;" σε βάθος θα πρέπει να μελετήσουμε λεπτομερώς αυτά τα θέματα. Όπως ανέφερα προηγουμένως η ιστορία των κοινωνιών κυριαρχείται από μια γραμμική σκέψη της ανδρικής υπεροχής στην κοινωνική δομή. Αυτή η νοοτροπία για την πίεση της ανδρικής κυριαρχίας σε όλες τις πιθανές περιστάσεις φαίνεται να αντανακλά την υπερβολική επιφυλακτικότητα και την προσπάθεια ερμηνείας των πληροφοριών με τον λιγότερο εξαιρετικό τρόπο.
Αυτός ο τρόπος σκέψης και προσέγγισης πρέπει να αλλάξει, καθώς πρέπει να υπάρχουν και άλλες πιθανές μέθοδοι σκέψης και ερμηνείας για ένα δεδομένο σενάριο. Αυτές οι εναλλακτικές ερμηνείες, προοπτικές και έννοιες δεν μπορούν να καταπιέζονται ή να θάβονται χώρια ως μη συνακόλουθες. Θεωρώ ότι οι αυτόχθονες κουλτούρες και πολιτισμοί που υπήρχαν σε όλο τον κόσμο ήταν πιο καλλιεργημένοι και πολιτισμένοι από τα βάρβαρα ξαδέλφια τους από την Ευρώπη. Στην πραγματικότητα αυτοί οι ιθαγενείς πολιτισμοί, από τους οποίους πολλοί ήταν σεξουαλικά διχοτομημένοι ούτε καταπιεστικοί για κανένα από τα δύο φύλα. Σε πολλές διαστρωματωμένες ιθαγενείς κοινωνίες, οι μεγαλύτερες θέσεις σε κάθε τομέα μπορούσαν να είναι διαθέσιμες για κάθε φύλο -ή τουλάχιστον για δύο φύλα, αν αναγνωριζόταν και τρίτο φύλο. Αυτό καθιστούσε συνήθως δυνατό για ένα άτομο οποιουδήποτε φύλου να υιοθετήσει ένα ενδιάμεσο φύλο και επομένως να αποκτήσει πρόσβαση σε διαφορετικά απρόσιτες λειτουργίες. Ήταν δυνατή αυτού του είδους η ελευθερία στις λεγόμενες πολιτισμένες κοινωνίες της μεσαιωνικής Ευρώπης; Αυτό είναι ένα εξαιρετικό ερώτημα για να το σκεφτούμε αν μελετήσουμε το θέμα "τι είναι η μητριαρχία;".